Η Παξών και Αντιπάξων Ιστορία, σε συνέχειες, από τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις ενός καλοκαιριού - 1970
Όπως έχει αναφερθεί, δοθείσης ευκαιρίας, στις έγκριτες ηλεκτρονικές σελίδες “myeptanisa” , “Ηχώ των Παξών” και “Ένωση Επτανησίων Ελλάδας” το θέμα που θα μας απασχολήσει σε αυτό το άρθρο, σχετίζεται με τα Σχολεία των Παξών, από κάθε έκφανση, ιστορική, κτιριακή, πολιτιστική και πολιτισμική, συμμετοχή στην εκπαιδευτική παράδοση των δυο νησιών, ένταξη στο ευρύτερο πλαίσιο της αντίστοιχης ελληνικής προβληματικής και άλλα ζητήματα, όπως των ελλείψεων αιθουσών, για παράδειγμα.
Θα ακολουθηθεί μη γραμμική πορεία ιστορικής αφήγησης, επιτρέποντας με πολλαπλές χρονικές ανατροπές, η παρουσίαση του άρθρου να ταιριάζει τόσο με τα δαντελωτά, ανόμοια, ακρογιάλια και παραλίες των νησιών, όσο και να αρωματίζεται από τις τοπικές ευωδίες, κρατώντας το αναγνωστικό ενδιαφέρον αμείωτο.
Και χρησιμοποιώντας τον κειμενικό λόγο μιας άλλης παλαιότερης, αλλά πάντα επίκαιρης εποχής “εις πίστωσιν πάντων των ανωτέρω συντάσσεται το παρόν, -εις συνεχείας τρεις ή 13, ή/και 33, θα δούμε-, όπερ θα αναγινώσκεται από τους πολυπληθείς αναγνώστες του περιοδικού μας, “myeptanisa”, και όχι μόνο από αυτούς.
“Θα αναγινώσκεται εντόνως, παρουσία πάντων των συμμετεχόντων” στα δρώμενα της ιστορίας, των ούτω ως ανωτέρω και κατωτέρω πρόκειται να εξιστοριθούν.
Πενήντα Μέρες σ’ ένα μικρό παράδεισο – Μέρες και Νύχτες του 1970.
Και…κάπως έτσι, άρχιζε η Ιστορία,,, ως ημέρα Τετάρτη, αποτυπώνεται στο ημερολόγιο “καταστρώματος”, της πρώτης του Ιουλίου του 1970, και ύστερα από ένα ολόκληρο χρόνο προπαρασκευής, θα διανυόταν ένα χρονικό διάστημα, δυο περίπου μηνών, πενήντα και μιας ημερών…στο πλαίσιο του εξιστορείν και ιστορείν, με συνεντεύξεις προσωπικοτήτων της δημόσιας ζωής του τόπου, αλλά, και κυρίως των απλών νησιωτών, Παξινών, ανδρών και γυναικών, της εποχής που μαζί τρέξαμε την αρέντα, παίξαμε στις λουρίδες,, ανεβοκατεβήκαμε σε βάρκες και καΐκια, σαν τον Άγιο Αιμιλιανό, από τους Αντιπάξους, στο Μογγονήσι, στον Τρυπητό, στην Παναγία,, και όπου αλλού η θαλασσινή γαλαζοπράσινη αύρα των σμαραγδένιων νησιών μας παρέσερνε, σ’ ένα ξέφρενο καλοκαιρινό πανηγύρι.
Ένα ευχάριστο, ονειρεμένο ταξιδιωτικό ντοκουμέντο, μεγάλης διάρκειας - αν ήταν “reel story” (κινηματογραφικό ντοκυμαντέρ)-, λεπτό και τρυφερό στις λεπτομέρειες, εύκολο στις προσβάσεις, αλλά δύσκολο στην υπέρβαση και στην ταξινόμησή, ευχάριστο στον φιλαναγνώστη και όχι μόνο Παξινών κατοίκων του νησιού ή της διασποράς ή/και της ελληνικής επικράτειας.
Γιατί, φαντάζει, από τη μια εύκολο, μα δεν είναι, να προσπαθείς μέσα στις άσπρες σελίδες του Α4 της εποχής της χειροκίνητης και στην καλύτερη περίπτωση ηλεκτρικής γραφομηχανής, να συνταιριάξεις, ερευνήσεις, αναλύσεις, ανασυνθέσεις και στο τέλος να καταθέσεις μια, περισσότερο από δυο τρεις χιλιάδες χρόνια ιστορία, διανθισμένη με “σημερινά” δρώμενα” με τις “ιστορίες των παλαιών των Παξινών Ημερών”, με τη συνοδεία και τη βοήθεια, μιας φωτογραφικής μηχανής της εποχής, δεκαετίας του ’70 και ένα σύνολο περίπου πεντακοσίων ασπρόμαυρων φωτογραφιών και περίπου εκατό έγχρωμων που εξεικόνισαν τα νησιά του συμπλέγματος των Παξών, απ’ άκρη σ’ άκρη..
Να σημειωθεί στο σημείο αυτό, ότι η μελέτη αυτή, και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα που είχε αυτή η προσπάθεια, και το πρώτο βραβείο που απέσπασε από το τότε “Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα Νεότητος”, “μετά σημαντικού χρηματικού επάθλου”, αισθάνομαι μέχρι και σήμερα, ότι ξεπλήρωσα ένα σημαντικό μέρος του χρέους μια νεότητας όπως αυτή διαπλάσθηκε και γαλουχήθηκε στο νησί που ανατράφηκα τα πρώτα δώδεκα χρόνια της ζωής μου και εκεί όπου, στον Άη Λια, πρωτοπήγα σχολείο.
Χρέος μεγάλο, ιερό, αλλά ημιτελές.
Δεν θα μας απασχολήσει σε αυτό το άρθρο, ό,τι σχετίζεται με τα Σχολεία των Παξών, από κάθε έκφανση, ιστορική, κτιριακή, πολιτιστική και πολιτισμική, συμμετοχή στην εκπαιδευτική παράδοση των δυο νησιών, ένταξη στο ευρύτερο πλαίσιο της αντίστοιχης ελληνικής προβληματικής και άλλα ζητήματα, όπως των ελλείψεων αιθουσών, για παράδειγμα, εφόσον το ιστορικό εύρος του μικρού αυτού πονήματος δεν περιορίζεται στο θέμα αυτό και μόνο..
Ως εκ τούτου του λόγου, η αφήγηση θα ακολουθηθεί μη γραμμική πορεία ιστορικής αφήγησης, επιτρέποντας με πολλαπλές χρονικές αναστροφές, η παρουσίαση του κάθε άρθρου στο ηλεκτρονικό περιοδικό να ταιριάζει τόσο με τα δαντελωτά, ανόμοια, ακρογιάλια και παραλίες των νησιών του Παξινού συμπλέγματος, όσο και να αρωματίζεται από τις τοπικές παραδοσιακές ευωδίες και τα διαχρονικά έθιμα, την τοπική ιστορία και τις ντοπιολαλιές, κρατώντας το αναγνωστικό ενδιαφέρον αμείωτο.
Και χρησιμοποιώντας τον κειμενικό λόγο μιας άλλης παλαιότερης, αλλά πάντα επίκαιρης εποχής “εις πίστωσιν πάντων των ανωτέρω συντάσσεται το παρόν, -εις συνεχείας τρεις ή 13, ή/και 33, θα δούμε-, όπερ θα αναγινώσκεται από τους πολυπληθείς αναγνώστες του περιοδικού μας, “myeptanisa”, και όχι μόνο από αυτούς.
“Θα αναγινώσκεται εντόνως παρουσία πάντων των συμμετεχόντων” στα δρώμενα της ιστορίας, των ούτω ως ανωτέρω και κατωτέρω πρόκειται να εξιστοριθούν.
Πενήντα Μέρες σ’ ένα μικρό παράδεισο – Μέρες και Νύχτες του 1970.
Και…κάπως έτσι, άρχιζε η Ιστορία…
Τετάρτη αποτυπώνεται στο ημερολόγιο “καταστρώματος”, της πρώτης του Ιουλίου του 1970, και ύστερα από ένα ολόκληρο χρόνο προπαρασκευής, θα διανυόταν ένα διάστημα πενήντα και μιας ημερών…στο πλαίσιο του εξιστορείν και ιστορείν, με συνεντεύξεις προσωπικοτήτων της δημόσιας ζωής του τόπου, αλλά κυρίως των απλών νησιωτών, Παξινών, ανδρών και γυναικών, της εποχής που μαζί τρέξαμε την αρέντα, παίξαμε στις λουρίδες,, ανεβοκατεβήκαμε σε βάρκες και καΐκια, σαν τον Άγιο Αιμιλιανό, από τους Αντιπάξους, στο Μογγονήσι, στον Τρυπητό, στην Παναγία, και όπου αλλού η θαλασσινή γαλαζοπράσινη αύρα των σμαραγδένιων νησιών, μας παρέσερνε, σ’ ένα ξέφρενο καλοκαιρινό πανηγύρι.
Ένα ευχάριστο, ονειρεμένο ταξιδιωτικό ντοκουμέντο, μεγάλης διάρκειας, αν ήταν “reel story”(κινηματογραφικό ντοκυμαντέρ), λεπτό και τρυφερό στις λεπτομέρειες, εύκολο στις προσβάσεις, αλλά δύσκολο στην υπέρβαση και στην ταξινόμησή, βασισμένο, ωστόσο, στις υπάρχουσες μέχρι τότε ιστορικές πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές.
Γιατί, φαντάζει, από τη μια εύκολο, μα δεν είναι διόλου εύκολο, να προσπαθείς μέσα στις άσπρες σελίδες σχήματος Α4, σελίδες της εποχής, να συνταιριάξεις, ερευνήσεις, αναλύσεις, ανασυνθέσεις και στο τέλος να καταθέσεις μια πάνω από δυο τρεις χιλιάδες χρόνια ιστορία, διανθισμένη με “σημερινά” δρώμενα” με τις “ιστορίες των παλαιών των Παξινών Ημερών”, με τη συνοδεία και τη βοήθεια, μιας φωτογραφικής μηχανής της εποχής, δεκαετίας του ’70.
Να σημειωθεί στο σημείο αυτό, ότι η μελέτη αυτή, και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα που είχε ως προσπάθεια, αν και απέσπασε το πρώτο βραβείο, από το τότε “Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα Νεότητος”, “μετά σημαντικού χρηματικού επάθλου”, αποτελεί ένα μόνο μέρος μια ς μεγάλης ηθικής υποχρέωσης που από τότε αισθάνομαι να έχει αφήσει κενά.
Και μπορεί στην πρώτη ανάγνωση να θεωρείται ότι με αυτό τον τρόπο έχει εκπληρωθεί Χρέος μεγάλο και Ιερό προς το νησί μου , όπου πέρασα τα πρώτα δώδεκα χρόνια της ζωής μου, όπως και ότι γαλουχήθηκα στα νάματα των πρώτων εγκύκλιων γραμμάτων στο σχολείο, του Προφήτη Ηλία (Άη Λια), ωστόσο το χρέος αυτό μέχρι σήμερα παραμένει ημιτελές.
Η μελέτη αυτή, κάτι ανάμεσα σε ταξιδιωτικές εντυπώσεις, πρωτόλεια ιστορική έρευνα και προσωπικές εμπειρίες και προσωπικές συνεντεύξεις, παρακολουθείται και συμπληρώνεται από μια σειρά τετρακοσίων περίπου ασπρόμαυρων φωτογραφιών από όλα τα σημεία του νησιού και του συμπλέγματος των μικρότερων νησίδων που απαρτίζουν το σύνολο των Παξών και Αντιπάξων, καθώς και περίπου μια σειρά 150 περίπου έγχρωμων φωτογραφιών, με τη χρήση φωτογραφικών μηχανών με την τεχνολογία της εποχής. οι οποίες έχουν αποθανατίσει μια ολόκληρη περίοδο που περιλαμβάνει όλες τις εκφάνσεις του νησιού, από τις έκπαγλες φυσικές ομορφιές του, την ιστορία του, μέχρι εμβληματικές προσωπικότητες της εποχής, ιδιόρρυθμη νησιωτική, Ιόνια κτηριακή υποδομή που διατρέχει τις διαφορετικές περιόδους ξενικής κατοχής του νησιού του νησιού, μέχρι tην ενσωμάτωσή του με υπόλοιπα νησιά στον ελληνικό εθνικό κορμό το 1864.
Την Τετάρτη, 1η Ιουλίου 1970, ξεκίνησε η όμορφη, μικρή ταξιδιωτική περιπέτεια, από το πρακτορείο Κεφαλλονιάς, στην οδό Κοδράτου, στο Μεταξουργείο, στις 07:30 το πρωί. Το ταξίδι, αρχικά, με λεωφορείο, θα ακολουθούσε τη διαδρομή. μέχρι το λιμάνι της Πάτρας κι από εκεί με το F/B “Κεφαλληνία”( (ΙΜΟ 6520791), μέσω Σάμης και Φισκάρδου, για Παξούς. (Κάθε 2η ημέρα: Πάτρα - Σάμη - Ιθάκη - Παξοί - Κέρκυρα – Μπρίντιζι).
[η μοναδική φωτογραφία σε αυτό το άρθρο εικονίζει το “αρχοντοβάπορο” του Ιονίου πελάγους της εποχής εκείνης το “Κεφαλληνία”, σε φωτογραφία του Gèrald Balzan], καθώς και μια δεύτερη φωτογραφία του, αγκυροβολημένου στο λιμάνι της Πάτρας.
(συνεχίζεται)