«Σπατάλησα τον χρόνο μου κτίζοντας κάστρα στον αέρα. Στο τέλος, τα κάστρα αυτά κι

εγώ μαζί τους, σκορπιστήκαμε με το πρώτο φύσημα». Τραγική κύκνειος παραδοχή της

ουτοπίας από τον ίδιο τον εμπνευστή νίκης τρανής, που την ιστορία άλλαξε ολόκληρης

της Ευρώπης. Δον Χουάν: τελευταίος ιππότης. Από τη σφαίρα του πραγματικού τον

άρπαξαν οι νεφέλες του μύθου και τον άπλωσαν αιώνια στο σύμπαν να πλανάται.

 
Μουεζιν-ζαντέ Αλή πασάς: έσχατος καπουδάν της Μετζαλούνας που με τόξο και

γιαταγάνι πολέμησε παράτολμα κι ηρωικά απέναντι σε όπλα συγκαιρινά. Δυο θεριά

στην πληγωμένη θάλασσα στον τότε κόλπο της Ναυπάκτου, στις Εχινάδες, την Κυριακή

7 του Οκτώβρη του 1571. Χιλιάδες νικητές. Χιλιάδες ηττημένοι…»

«Στους θρόνους της Αποκάλυψης 7 Οκτωβρίου 1571, Ναυμαχία της Ναυπάκτου»

«…κι εδόθη ο πόλεμος ο θαυμαστός και ο μέγας»

Νέο ιστορικό μυθιστόρημα της Ευρυδίκης Λειβαδά Ντούκα, εκδόσεις Οδύσσεια. Ένας από τους πρωταγωνιστές του, ο θαλασσοπόρος Ιωάννης Φωκάς, γνωστός ως Χουάν ντε Φούκα, απαντά τη φορά αυτή ως πιλότος στην αρχιναυαρχίδα του Ιερού Συνασπισμού υπό τον δον Χουάν τον Αυστριακό. Έργο, συνέπεια μακρόχρονης μελέτης, που χαρακτηρίζεται ως συνέχεια του βραβευμένου ιστορικού μυθιστορήματος «Στα Στενά της Χίμαιρας» (εκδόσεις Kέδρος 2007). Αυτό το «ταξίδι» άρχισε στις 30 Ιανουαρίου 2010 και κατέληξε το 2018. Ξεκίνησε τότε ακριβώς που η συγγραφέας τεκμηρίωσε πως ο Ιωάννης Φωκάς συμμετείχε ως πλήρωμα στη «Ρεάλ». Αυτός ήταν το έναυσμα. Και στόχος έγινε η ανάδειξη ενός σχεδόν άγνωστου και μη προβεβλημένου θέματος: του ρόλου των ορθόδοξων χριστιανών στη Ναυμαχία.

 - 7 Οκτωβρίου 1571, Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Το θέμα σας στο νέο ιστορικό σας μυθιστόρημα;

Ακριβώς. Να ξέρετε πως δεν προσπαθώ να ανατρέψω τα ιστορικά δεδομένα παρόλο που η «Ναυμαχία της Ναυπάκτου» αποτελεί άλλη μια ιστορική αστοχία ονομασίας, όπως ακριβώς η μάχη στο Βατερλώ –αντί Βρυξέλλες-, ή η ναυμαχία στο Ναβαρίνο – αντί Πύλο- κ.ο.κ. Αυτή η ναυμαχία έπρεπε να λέγεται «Ναυμαχία των Εχινάδων», «των Κουρτζολάρων» -όπως η τότε εποχή θέλει. Όμως πρέπει νομίζω να σεβαστούμε την ονομασία που άφησαν οι αιώνες. Για αυτό τη σέβομαι βαθύτατα. Πολύ καλά πράττουν στη Ναύπακτο και κάνουν κάθε χρόνο εκδηλώσεις και τιμούν, με τον τρόπο αυτό, το σπουδαίο γεγονός. Όμως, εκείνο που με ενδιαφέρει, αυτό που επιθυμώ να τονίσω είναι η συμβολή των Ιονίων –και των Κρητών- στο νικηφόρο αποτέλεσμα, και μέσω αυτών, η μεγάλη και καθοριστική συμβολή των Ελλήνων, της ορθοδοξίας και των διαχρονικών και πανανθρώπινων αρχαιοελληνικών κλασικών αρχών και αξιών. Γιατί αυτή είναι η αλήθεια. Την οποία, δυστυχώς, οι δυτικές κι ανατολικές πηγές, αποσιωπούν. Όλοι διογκώνουν τα περιστατικά επ’ αγαθώ τους. Όμως η έρευνα είναι λαβύρινθος. Μπαίνεις μέσα και απλώς ακολουθείς το ένστικτό σου. Κι οδηγείσαι σε άλλους δρόμους, σε νέους δρόμους που ανοίγονται σε σένα που ξετυλίγεις τον μίτο. Κι έπειτα γράφεις ιστορία με γλώσσα λογοτεχνική, «τροφή εύπεπτη» στο φιλαναγνωστικό κοινό. «Ναυμαχία της Ναυπάκτου» λοιπόν το νέο μου ιστορικό μυθιστόρημα, χρέος προς την πατρίδα και την πίστη μου.

-  Με τα μάτια του θαλασσοπόρου Ιωάννη Φωκά, γνωστού ως Χουάν ντε Φούκα;

Αυτός ήταν η …σπίθα. Το 2010 έμαθα πως ήταν ένας από τους πιλότους στην αρχιναυαρχίδα ΡΕΑΛ, κάτι που φυσικά δεν γνώριζα, ούτε καν υποπτευόμουν όταν τυπωνόταν το 2007 το άλλο ιστορικό μυθιστόρημά μου «Στα Στενά της Χίμαιρας» που είναι η ζωή του ντε Φούκα. Έτσι ξεκίνησα να μελετώ τα της ναυμαχίας. Μέσω του ντε Φούκα,  της ΡΕΑΛ και του δον Χουάν. Ξεκίνησα με τους σπουδαίους έλληνες ιστορικούς, τους σύγχρονους, κ. Ι. Χασιώτη, κ. Ε. Γιωτοπούλου Σισιλιάνου, τον αείμνηστο Β. Σφυρόερα. Είχα ήδη υλικό από προηγούμενα ταξίδια μου σε αρχειακές πηγές από το εξωτερικό. Το αναταξινόμησα από άλλη σκοπιά. Ταξίδεψα κι έφερα κι άλλα τεκμήρια. Νέα. Παράλληλα άρχισα να μαζεύω βιβλιογραφία. Από πού να αρχίσει κανείς για το θέμα αυτό, και πού να τελειώσει… Κάπως έτσι ο ντε Φούκα «έπεσε» σε θέση … τριταγωνιστή… και πρωταγωνιστές έγιναν οι ανώνυμοι που η Ιστορία δεν τους ξέρει, όμως γράφεται από αυτούς.

- Η  ελληνική παρουσία στις επιχειρήσεις του Ιερού Συνασπισμού και του Οθωμανικού στόλου ήταν η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη;

Μάλιστα… μετά από αυτή των Ισπανών… Σε γενικές γραμμές στα πλοία της Δύσης υπολογίζεται πως πάνω από το 25% του στόλου ήταν Έλληνες και στα πλοία του οθωμανικού στόλου τουλάχιστον το 40%. Πολλές από τις γαλέρες είχαν επικεφαλής Έλληνες όπως ο Γεώργιος ο Γραικός, ενώ στον ισπανικό στόλο υπάρχει γαλέρα που ήταν επανδρωμένη μόνον με Έλληνες και για αυτό λεγόταν “La Griega”.

Οι καταγεγραμμένες γαλέρες αφορούν μόνον σε μεγάλα πολεμικά πλοία που επίσημα έλαβαν μέρος στην αναμέτρηση και που αφορούν σε συμμετοχές «κρατικών» οντοτήτων. Δεν μπορούν να υπολογισθούν τα μικρότερα πλοία. Κι ούτε φυσικά τα πλοία των Κεφαλλήνων που, μετά την πληροφορία που έφθασε στο Φισκάρδο, στις 4 Οκτωβρίου, περί οριστικής πτώσης της Κύπρου, οι ντόπιοι εξόπλισαν αυθόρμητα. Η συμμετοχή τους αυτή μπορεί να εκληφθεί ως πράξη εξέγερσης κι αντίστασης ενάντια στον εξ’ ανατολών κατακτητή. Αλλά και στα οθωμανικά πλοία καπετάνιοι ήταν Έλληνες, όπως ο Μουσταφά Ρεΐς από τα Χανιά/Χανιώτης (Hanyadi Mustafa reis) στη γαλέρα της Μυτιλήνης, ενώ ονομαστός ήταν ο Γιώργος, Γραικός εξωμότης που βρισκόταν με τον Ουλούτζ Αλή. Η γαλέρα του Τούρκου ναυάρχου είχε μόνον Γραικούς για πλήρωμα, οι αξιωματικοί δε στον τουρκικό στόλο στο μεγαλύτερο μέρος τους νησιώτες και κρητικοί καθώς ήταν έμπειροι θαλασσινοί. Εκτός από τους Έλληνες επαγγελματίες ναυτικούς, να μην ξεχνάμε πως οι Έλληνες σκλάβοι ήταν αμέτρητοι και στους δυο στόλους. Ιδιαίτερα δε στον οθωμανικό, στους στόλους τους πειρατικούς, σε αυτούς της Β. Αφρικής.

- Η  Ναυμαχία ήταν σύγκρουση του Δυτικού κόσμου με τον Ανατολικό, του Καθολικισμού με το Ισλάμ;

Ακριβώς. Σύγκρουση δυο κόσμων. Δυο πολιτισμών. Και στη μέση η Ελλάδα. Η ορθοδοξία. Όπως ακριβώς και τώρα που το Ισλάμ προσπαθεί να εισβάλει –και εισβάλλει- στη Δύση. Η ιστορία πάντα κάνει κύκλους. Οι απαντήσεις έχουν ήδη δωθεί. Οι λύσεις έχουν ήδη δωθεί. Οι πολιτικές είναι ίδιες. Τα πρόσωπα μόνο αλλάζουν. Για αυτό χαρακτηρίσθηκε το μυθιστόρημα «επίκαιρο όσο ποτέ».

- Σε αυτό το συγκλονιστικό γεγονός, οι κεντρικοί φορείς των Ιονίων Νήσων (Δήμοι, Περιφέρεια), αλλά και οι αντίστοιχοι της Κρήτης δεν έχουν προσδώσει την βαρύτητα, προβολή και αίγλη που πρέπει;

Όχι δυστυχώς. Κανένας επίσημος φορέας. Μόνον ένα μουσείο στη Ζάκυνθο. Ιδιωτικός φορέας που έχει όνομα και επίθετο: Μιλάνειο Μουσείο. Και πίσω από αυτό η κυρία Σταματία Μιλάνου και ο σύζυγός της. Μόνον αυτοί κάνουν εκδηλώσεις με ίδιες δαπάνες και φροντίδα. Εδώ και 17 χρόνια από όσο ξέρω.

-  Πολέμησε ως εθελοντής και ο Θερβάντες;

 Στη «Μαρκέσα» και τραυματίστηκε σοβαρά το αριστερό του χέρι «σε δόξα του δεξιού». Μάλιστα ο σπουδαίος παγκόσμιος συγγραφέας μάς πληροφορεί πως Έλληνες ήταν επίσης κι οι περισσότεροι από όσους αιχμαλώτους κωπηλατούσαν στα τουρκικά πλοία και πως οι γαλέρες της Κρήτης και της Κεφαλληνίας ήταν οι καλύτερες και οι πιο επιδέξιες από τις βενετικές και ήταν αυτές που κατατρόπωσαν τις γαλέρες της Κωνσταντινούπολης.

- Το 2021 ως επετειακό των 200 ετών της Ελληνικής Επανάστασης, μπορεί να συνεορτασθεί και η Ναυμαχία της Ναυπάκτου καθώς ολοκληρώνονται 450 χρόνια από αυτήν;

Όπως ήδη σας είπα, η αυθόρμητη συμμετοχή των Ιονίων μπορεί κάλλιστα να χαρακτηρισθεί ως προεπαναστατική πράξη και μπορεί να συμπεριληφθεί στις εορταστικές εκδηλώσεις για το 1821. Πέρα όμως από αυτό, από το 1571 μέχρι σήμερα κλείνουν έτσι κι αλλιώς 450 χρόνια. Και η ναυμαχία αυτή ήταν καθοριστική για όλη την Ευρώπη. Αυτό πρέπει να εορτασθεί και σε όλο το Ιόνιο και την Κρήτη.

 -Πολυχρόνια έρευνα και μελέτη για τη συγγραφή φαντάζομαι.

Ήδη από το 2010 και υλικό είχα και από προηγούμενες έρευνές μου. Και αφού μάζεψα όσο υλικό περισσότερο μπορούσα –μια και που η έρευνα δεν τελειώνει πουθενά- άρχισα τη συγγραφή του μυθιστορήματος που μου πήρε σχεδόν ένα χρόνο.

Πηγή: flash.gr