Σπουδασμένοι στην Ευρώπη, γαλουχημένοι με τις ιδέες της ελευθερίας, με σπαραγμό ψυχής έβλεπαν την πατρίδα, που έδωσε τα φώτα στον κόσμο, σκλαβωμένοι στον μισαρότερο τύραννο. Φιλικοί οι περισσότεροι εξάπλωσαν όλες τις δραστηριότητές τους στα νησιά του Ιονίου διαθέτοντας πλούσιες περιουσίες τους, μεσιτεύοντας στους ισχυρούς προστάτες της Επτανήσου για τους αμάχους που κατέφευγαν στα Επτάνησα, κυρίως λόγω της θέσεως τους στη Ζάκυνθο, ναυλώνοντας πλοία με κάθε είδους βοήθεια για τους συμπατριώτες τους αλλά και τους άλλους Έλληνες που πολεμούσαν τον Τούρκο.ολλοί βοήθησαν τον αγώνα με τις γνωριμίες τους που είχαν στην Ευρώπη όπου δεν έπαυαν να αλληλογραφούν με διακεκριμένα πρόσωπα, ακόμη και να αρθρογραφούν στις ξένες εφημερίδες για τα Ελληνικά δίκαια.
Οι γιατροί περιποιούνταν τους τραυματίες που κατέφευγαν στα νησιά και τα άρρωστα γυναικόπαιδα των προσφύγων.
Οι δικηγόροι υπερασπίζονταν με κίνδυνο όσους συμπατριώτες τους έπεφταν στα χέρια των Άγγλων, στην προσπάθειά τους να μεταβούν στα πεδία των μαχών στην Πελοπόννησο, πολλούς γλίτωσαν από βαρύτατες ποινές, σε άλλους κατόρθωσαν να αποδοθεί ελευθερία.
Πολλές περιουσίες που δημεύτηκαν κατόρθωσαν τελικά να τις διασώσουν και σε πολλές περιπτώσεις να αναστείλουν τη δήμευση. ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΛΙΓΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΥΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΥΡΕΘΗΚΑΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΠΛΟ ΛΑΟ ΣΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ. Γιατροί κυρίως έσωσαν ζωές και αποκατέστησαν τραυματίες, και όταν η χρεία το καλούσε άφηναν το νυστέρι και έπιαναν το τουφέκι. Από τα νησιά μας που οι συνθήκες ήταν ευνοϊκότερες λόγω θέσεως υπολογίζεται ότι σε πληθυσμό 235.000 περίπου τρέξανε στο προσκλητήριο της πατρίδας περίπου 20.000 εθελοντές.
Κυρίως από Ζάκυνθο και Κεφαλονιά λόγω θέσεως κάθε πλεούμενο μετέφερε ανυπολόγιστο αριθμό πολεμιστών. Από όλους αυτούς πολλοί, πάρα πολλοί δώσανε τη ζωή τους με την πιο μεγάλη αυταπάρνηση, με την πιο καυτερή φλόγα στην καρδιά τους.
Όλοι αυτοί άφησαν στο πέρασμά τους τη λάμψη της ανδρείας, μιας ανδρείας που συνήρπασε τους ραγιάδες και καταρράκωσε την ψεύτικη αντοχή των Τούρκων. Όσοι γλίτωσαν τη μπόρα του πολέμου γύρισαν στα νησιά όπου κυριαρχούσαν οι Άγγλοι και βρήκαν τις περιουσίες τους δημευμένες και κατεστραμμένες και τις οικογένειές τους σε δύσκολη κατάσταση. Όλοι αυτοί περήφανοι που μπόρεσαν να αναστήσουν την πατρίδα. Οι Επτανήσιοι διαφέρουν μεταξύ τους στις συνήθειες, στην ψυχική ιδιοσυγκρασία ίσως και στον τρόπο ζωής.
Μα πάντα τηρούν ευλαβικά στην καρδιά τους την ιερή παρακαταθήκη των πατέρων τους. Τη θέρμη της Ορθοδοξίας, την αγάπη στην πατρίδα, την προσήλωση στις εθνικές παραδόσεις. Και είναι και τώρα οι δεσμοί μεταξύ των νησιών ακατάλυτοι, όπως ήταν και στα χέρια της μακρόχρονης σκλαβιάς, τότε που χάρις στους δεσμούς εκείνους μπόρεσε το ζωντανότερο κομμάτι της Ελληνικής γης, να διατηρήσει αμόλυντη την εθνικότητά του, να διαφυλάξει σαν κόρη οφθαλμού τη θρησκεία των πατέρων του και αφού δεν είχε υποδουλωθεί στον Τούρκο να συμβάλει αποφασιστικά στην εξέγερση των Ελλήνων και να βοηθήσει στην κατάκτηση της ελευθερίας των.
Με τις πράξεις τους οι πρόγονοί μας φανέρωσαν τις ιδέες τους και την ιστορία τους. Απέδειξαν πως όλες οι αρετές των προγόνων τους και ιδίως εκείνη της ελευθερίας, μπορεί να παρέμεινε κρυμμένη αιώνες όπως η σπίθα στη στάχτη, όμως σαν ήρθε η ώρα έγινε φωτιά που πύρωσε ψυχές, έγινε φωτογεννήτρα της ανθρωπότητας και φούντωσε τις μνήμες.
Τόσο χαρακτηριστικά τη συνέλαβε ο εθνικός μας ποιητής, όταν οραματίστηκε την ελευθερία να βγαίνει από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά, δηλαδή μέσα από τους αγώνες και τις θυσίες όλων γενικά των προγόνων μας.
Γιατί η ελευθερία δεν δωρίζεται σε κανέναν μα κατακτιέται με αίμα και γενναία κατορθώματα που γράφουν σελίδες δόξας. Κάνει τους λαούς που αγωνίζονται γι’ αυτήν περήφανους και αθάνατους.
Ο συμπατριώτης μας Σπ. Τρικούπης να τι έγραψε χαρακτηριστικά γι’ αυτήν:
«Η Ελληνική Επανάσταση τίμησε πάνω από κάθε ανθρώπινη φύση την αγάπη για την ελευθερία και έγινε το λαμπρότερο, διδακτικότερο και κατανυκτικότερο όλων των θεαμάτων, όσα παριστάνουν στη σκηνή τον κόσμο με την ιστορία να σηκώνει ένα πεσμένο έθνος και να ακούγεται το σάλπισμα του πολέμου για τη λευτεριά χερουβικός ύμνος προς τον Ύψιστον».
Η Ελληνική νεολαία, απόγονοι του θαυμασιότερου των εθνών πρέπει να διατηρούν άσβεστη τη μνήμη της, να καλλιεργούν την ανδρεία, τη σοφία και την αρετή ως αναφαίρετα κληρονομικά μας δικαιώματα.
Δεν πρέπει να παρασυρόμαστε και να περιμένουμε από τους άλλους αυτό που πρώτα εμείς είναι χρέος να πράττουμε.
Έχουμε ανάγκη τα μαθήματα του παρελθόντος για να είμαστε συνεχιστές του ενδόξου βίου του Έθνους μας και θεματοφύλακες των υψηλών ιδανικών και των εθνικών αρχών της φυλής μας που εκείνοι με το αίμα τους μας χάρισαν.
Ας μοιάσουμε στους προγόνους μας και ας γίνουμε συντομότατοι στα λόγια και δραστηριότεροι σε πράξεις αρετής.
Ζούμε σε καιρούς που περισσότερο από κάθε άλλη φορά είναι ανάγκη να γνωρίσουμε την ιστορία μας, τον πολιτισμό μας. Η Ελλάδα έζησε χιλιετηρίδες και δημιούργησε από μόνη της τον πανανθρώπινο πολιτισμό.
Ο πολιτισμός είναι άφθαρτος, αειθαλής που δεν καταβάλλεται, δεν δαμάζεται, δεν πεθαίνει.
Σε όλους μας πέφτει το χρέος σήμερα να τον διατηρήσουμε. Ένας τρόπος είναι και οι εορταστικές επέτειοι, να δίνουν τους χυμούς και να τρέφουν τη μνήμη.
Με τον τρόπο αυτό ξαναθυμόμαστε την ιστορική μας κληρονομιά, τις εθνικές μας υποχρεώσεις και το χρέος να κρατήσουμε ψηλά την κληρονομιά και να την μεταλαμπαδεύσουμε αναλλοίωτη στις επερχόμενες γενιές.
Είναι δική μας ευθύνη νέοι της Ελλάδας η διατήρηση της ιστορίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΜΟΝΗΣ
Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός
Β΄Αντιπρόεδρος ΕΕΕ