«Η σάτιρα κατά του Δεσπότη Κεφαλληνίας Παρθένου Μακρή ή Πασουμάκα για τα συγχαρητήρια που έστειλε στον νέο βασιλιά της Αγγλίας (1830) και η πολιτική ιστορία της»
“Πανιερώτατε.
Φευ!πότε τούτο ακούστηκε, της πόλεως Δεσπότης
Αρχιερέας και ποιμήν να της γενεί προδότης.
Θεόν δεν εφοβήθηκες, συνείδησιν δεν έχεις
ανθρώπους δεν εντράπηκες, Δέσποτα και που τρέχεις;
Εσύ συνάζεις Σύνοδον κι΄υπογραφάς γυρεύεις
και της πατρίδος τη σκλαβιά πρώτος την μαγειρεύεις.
Το πως εκαταστάθηκες, Συ κλέος ιερατείου,
να σε μεταχειρίζονται ως έναν του φορτίου!
Όπου οι αλλόθρησκοι ποθούν τυφλώς εσύ να τρέχεις,
και την αυτήν την ποίμνην σου σκληρώς να κατατρέχεις.
Παύσε το έργον. Υπόγραφον μη πλέον περαιτέρω
μήπως και άλλα σε ειπώ και χείριστα σε φέρω.
Ο συγγραφεύς δεν είν΄απλούς, αν και σοφός δεν είναι.
Στην φρόνιμόν του συμβουλήν την θέλησίν σου κλίνε.”
Όταν τον Ιούλιο του 1830 ανέβηκε στον θρόνο της Αγγλίας ο βασιλιά Γουλιέλμος Δ! Ο τότε αρμοστής στα Επτάνησα, Frederic Adam, πρώην στρατηγός (1874-1853) {αρμοστεία 1824-1832} ζήτησε από τους ιθύνοντες του Ιονίου κράτους να του υποβάλλουν «προσφωνήματα» δηλαδή αναφορές με υπογραφές , με τα οποία να εκφράζουν τα συγχαρητήριά τους προς τον νέο βασιλιά, τις ευχαριστίες τους για την καλή διοίκηση του Αρμοστή και την επιθυμία τους να μείνουν πάντα υπό την Αγγλική Προστασία.
Ο Δεσπότης Παρθένος Μακρής έστειλε από τους πρώτους και μάλιστα εξεβίαζε τους ιερείς να την προσυπογράψουν.
Στην Κεφαλλονιά εκδηλώθηκε τολμηρή αντίσταση, πρώτη φορά δημόσια, που είχε σοβαρές συνέπειες. Πίσω από την αντίδραση ήταν ένας κύκλος μορφωμένων ανθρώπων γύρω από τον Γεράσιμο Α. Λιβαδά (1789-1876), τον πρώτο εμπνευστή της ιδέας του ριζοσπατισμού στην Κεφαλλονιά, που είχε κάνει νομικές σπουδές στην Ιταλία και τώρα δημοσίευε άρθρα κατά της Προστασίας στις ελληνικές και στις ξένες εφημερίδες, γιατί στα Επτάνησα απαγορευόταν η ελευθεροτυπία και δεν κυκλοφορούσαν εφημερίδες. Τοιχοκολούσαν στο Αργοστόλι χειρόγραφες σάτιρες κατά της Προστασίας, του Αρμοστή και των οργάνων του, που είχαν σκοπό να αποτρέψουν την υπογραφή των “προσφωνημάτων”αυτών.
Οι ανώνυμες εκείνες σάτιρες, άλλες στα ελληνικά και άλλες στα ιταλικά, προκάλεσαν το μένος του αρμοστή. Πήγε αμέσως στην Κεφαλλονιά από την Κέρκυρα και υπό την ιδιότητά του ως αρχηγού της Υψηλής Αστυνομίας έκαμε ο ίδιος τις ανακρίσεις. Μέσα σε ατμόσφαιρα τρομοκρατίας έγιναν περί τις εκατό συλλήψεις. Από τους υπόπτους αυτούς δώδεκα τέθηκαν υπό αστυνομική επιτήρηση και τρεις φυλακίστηκαν ως αυτουργοί. Ο Γεράσιμος Α. Λιβαδάς που ήταν ήδη στόχος της Προστασίας για την όλη του δράση στο νησί, ο συνεργάτης του δικηγόρος Κοσμέτος Π. Βαλσαμάκης ή Αρματωμένος και ο Σπυρίδων Ι. Μομφεράτος, παρεπέμφθησαν για εσχάτη προδοσία και για προσβολή του βασιλιά.
Είχε καταστρωθεί σχέδιο για την εξουδετέρωση του Λιβαδά. Ο Σπυρίδων Ι. Μομφεράτος ή Στρίγγλας εξαγοράστηκε και ψευδομαρτύρησε έναντι αδράς αμοιβής των Άγγλων ότι οι Λιβαδάς και Βαλσαμάκης του έδωσαν να αντιγράψει τη σάτιρα που οι ίδιοι είχαν γράψει. Όμως την είχε γράψει ο Παναγής Α. Κεφάλας ή Ταμπακόνας απ΄το Ληξούρι, καθηγητής των ιταλικών και λατινικών, που έστειλε στο δικαστήριο ιδιόχειρη ανώνυμη επιστολή από την Κεφαλλονιά, με την οποία αποκάλυπτε ότι τις χειρόγραφες εκείνες σάτιρες τις είχε γράψει ο ίδιος και όχι οι κατηγορούμενοι, πράγμα που μπορούσε να γίνει αμέσως φανερό από τον γραφικό του χαρακτήρα. Το έκαμε κατόπιν συμβουλής του...πνευματικού του, ιερέα Νικολάου Δρακονταειδή (1791-1873)στον οποίο από τύψεις εξομολογήθηκε.
Μετά από αυτή την αποκάλυψη ο αργυρώνητος ψευδομάρτυρας του Adam δεν μπόρεσε να στηρίξει την κατηγορία του και το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης, που η σύνθεσή του ήταν δυο Έλληνες δυο Άγγλοι, αθώωσε τον Λιβαδά και τον Βαλσαμάκη ενώ ο Σπυρίδων Ι. Μομφεράτος καταδικάστηκε κατόπιν από το πλημμελειοδικείο σε δυο χρόνια φυλάκιση για συκοφαντία.
από το βιβλίο του Γ.Γ. Αλισανδράτου «Σάτυρες του 1830 στην Κεφαλλονιά»
Διονύσης Ε. Κονταρίνης
Δημοσιογράφος
Συνεργάτης myEptanisa
Νέα Υόρκη